วิบาก คือผลของกรรมที่ส่งมาในชีวิตประจำวัน คือ ขณะที่เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้กระทบสัมผัส ก็เพราะเกิดจากการทำกุศล และ อกุศล
เมื่อกุศล ให้ผล ก็ทำให้ เห็นสิ่งที่ดี ได้ยินเสียงที่ดี ได้กลิ่นที่ดี ได้รสที่ดี ได้สัผัสที่ดี เป็นต้น
แต่ถ้าอกุศล ให้ผล ก็ทำให้ได้เห็นสิ่งที่ไม่ดี ได้ยินเสียงที่ไม่ดี ...เป็นต้น
จะเห็นได้ว่า วิบาก ส่งผลมายังปัญจวิญญาณ หรือ ทวารทั้ง ๕ เท่านั้น วิบาก ไม่ได้ส่งผลทาง มโนวิญญาณ
นั่นคือ วิบาก นั้นทำให้เรา เห็น ได้ยิน เรื่องราวต่างๆ ดี หรือ ไม่ดี แต่ไม่สามารถทำให้เราจิตใจเราดีหรือไม่ดี
ในขณะที่ได้เห็น ได้ยิน ... ทั้งดีและไม่ดี ขณะนั้น อยู่ที่ความเคยชินของจิตใจเราว่าจะเลือกเป็นอกุศลหรือเป็นกุศล
ถ้าเกิดความ โลภ โกรธ หลง ก็เป็นจิตที่เป็นอกุศล แต่ถ้าเกิด ศรัทธา สติ ปัญญา ก็เป็นจิตที่เป็นกุศล
ทุกข์ และ สุข ทางกาย ที่ได้รับ เกิดมาจาก วิบาก
แต่ ทุกข์ และ สุข ทางใจ นั้นเกิดมาจาก จิต ขณะนั้น
ถ้าหากเราไม่ยอมทุกข์ใจเสียอย่าง ก็ไม่มีสิ่งใดมาบังคับให้เราทุกข์ได้
กลุ้มใจ เสียใจ คับแค้นใจ จึงไม่ใช่ผลของวิบาก แต่คือผลของ จิต ของเราเองต่างหากเล่า
เหตุการณ์ต่างๆที่เราประสบอยู่เป็นผลของวิบาก แต่จะทุกข์ใจหรือไม่ ขึ้นอยู่ที่เราทำ จิต ของเราเองไม่ใช่วิบากทำ
อีกประการหนึ่ง การทำดีหรือชั่ว ไม่ใช่ผลของวิบาก การอ้างความชอบธรรมในการทำชั่วจึงไม่สามารถทำได้
พระพุทธเจ้าสอนว่า สละทรัพย์เพื่อรักษาอวัยวะ สละอวัยวะเพื่อรักษาชีวิต สละชีวิตเพื่อรักษาธรรม ไม่ใช่ สละธรรมเพื่อรักษาชีวิต 
*****************************************
จิตฺเตน นียติ โลโก จิตฺเตน ปริกสฺสต
จิตฺตสฺส เอกธมฺมสฺส สพฺเพว วสมนฺวคู
โลกถูกจิตนำไป ถูกจิตชักไป
สัตว์ทั้งปวงไปสู่อำนาจแห่งจิตอย่างเดียว สํ.ส. ๑๕/๑๘๑/๕๔
***********************************
จิตฺเต สงฺกิลิฏเฐ ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขา. เมื่อจิตเศร้าหมองแล้ว ทุคติเป็นอันต้องหวัง.
จิตฺเต อสงฺกิลิฏฺเฐ สุคติ ปาฏิกงฺขา. เมื่อจิตไม่เศร้าหมองแล้ว สุคติเป็นอันหวังได้.
