สนทนาธรรม ฟังธรรม อ่านธรรมะ บทความธรรมะ หลักธรรมคำสอน กฎแห่งกรรม dhamma

ทบทวนข้อปฏิบัติกรรมฐานหลังรู้จักอริยะสัจ ๔ แล้ว เพื่อเจริญรอยตามให้เข้าถึงซึ่ง คุณอันว่าด้วย วิชชาและจรณะ ของพระตถาคตเจ้า

---

---

ขั้นที่ ๑

1. กรรมบถ ๑๐ + อพรหมจริยา เวระมณีสิกขา หรือ ศีล ๘ เพื่อเป็นฐานแห่งกุศล ทำให้มีสติสัมปะชัญญะระลึกรู้ในศีลกำกับอยู่เสมอ ทำให้ทานบริบูรณ์ ทำให้เกิดสมาธิจดจ่อมากขึ้น จนเข้าถึงใน จรณะ ๑๕
2. ทาน คือ การสละให้
3. พรหมวิหาร ๔ ทำให้ศีลและทานบริบูรณ์ ไม่คับแค้นขัดเคืองใจ ไม่เศร้าหมอง ไม่ใจร้อน ไม่เร่าร้อน เอื้อในการภาวนา
4. ทำสมาธิ "พุทโธ" เป็นพุทธานุสสติ บริกรรมตามลมหายใจเข้าออก โดยมีอานาปานสติรู้ลมหายใจเข้าและออกนั้น เป็นการให้จิตรู้กายสังขารตามจริง ตั้งเป็นหลักให้พุทโธมีกำลังมากตามที่ท่านพ่อลีสอนไว้
5. แผ่พรหมวิหารโดยเจริญใน วิโมกข์ ๘

เจริญจนได้อัปปนาสมาธิอันยังความว่างมีวิตกวิจารอยู่เป็นขั้นต่ำ แล้วจะเจริญพิจารณา อสุภะ ทวัตติงสาการ หรือ จตุธาตุววัตถาน ก็ได้ อันนี้เป็น กายานุสติปัฏฐาน

---

ขั้นที่ ๒

6. เมื่อยามใช้ชีวิตปกติให้เจริญสัมปะชัญญะ รู้อิริยาบถตน รู้กิจการงานที่ตนทำในปัจจุบันรู้สภาวะกายตนไป ประกอบร่วมกับ รู้ว่าตอนนี้ตนเป็นสุขหรือทุกข์หรือเฉยๆทางกายและใจ๑ และ ตอนนี้ตนนั้นมีความคิดที่เป็นกุศลหรืออกุศลอยู่๑ เมื่อมีสติสัมปะชัญญะรู้กายใจตนในขณะนั้นเสร็จแล้ว ก็ให้มีสติในพุทโธเป็นเบื้องหน้ากำกับเจริญรู้ลมหายใจเข้าออกของตนที่กำลังดำเนินไปอยู่ในปัจจุบันขณะเพื่อให้มีจิตตั้งมั่นพอจะรู้เท่าทันสภาวะจิต
7. เมื่อรู้สภาวะจิตตนว่าเป็นสุขหรือทุกข์หรือเฉยๆจนทันในปัจจุบันขณะนั้นแล้ว ก็ให้พิจารณาเห็นความพอใจยินดีและไม่พอใจยินดีในตน(ฉันทะและปฏิฆะ)๑ และ เมื่อรู้สภาวะจิตตนในปัจจุบันนั้นว่าเป็นกุศลหรืออกุศลจนชัดเจนแล้ว ก็ให้เจริญจิตรู้ต่อว่าเป็น โลภะ(กามฉันทะ นันทิ ราคะ) โทสะ โมหะ ที่เรานั้นเสพย์อารมณ์ความปรุงแต่งนั้นอยู่๑
8. เมื่อรู้สภาวะจิตต่างๆในตนจนเป็นที่แน่นอนแล้ว ก็ให้เจริญรู้อาการความรู้สึกของจิตในสภาพจริงๆในสภาวะจิตนั้นโดยปราศจากความตรึกนึกคิดเอา เจริญไปเรื่อยๆจนรู้ทันจิตแม้จะมีอาการที่เป็นลักษณะอาการเหมือพุ่งขึ้น หรือ เกิดนิมิตเป็นแสงพุ่งขึ้นเหมือนพุก็รู้ว่าคืออะไรกิเลสตัวใดมารายล้อมให้จิตเสพย์ แต่เรารู้แล้วมันก็ดับไป ไม่ปรุงแต่งสืบต่อ
9. พิจารณาว่าในแต่ละวันนั้นเราได้เจอสภาวะธรรมอาการความรู้สึกอย่างไรบ้างในแต่ละวัน

เจริญจนได้จิตอันผ่องใสเบิกบาน รู้ทันอาสวะกิเลสที่เกิดมีขึ้นในปัจจุบันขณะ รู้เห็นตามจริงในสภาพปรมัตถธรรม เห็นทางเข้าสู่อุเบกขาจิตตามจริงจนละความพอใจยินดีและไม่พอใจยินดีได้ อันนี้เป็น เวทนานุสติปัฏฐาน และ จิตนานุสติปัฏฐาน

---

ขั้นที่ ๓

10. พละ ๕ คือ ศรัทธาพละ วิริยะพละ สติพละ สมาธิพละ ปัญญาพละ
11. ทำสมาธิ "พุทโธ" เป็นพุทธานุสสติ บริกรรมตามลมหายใจเข้าออก โดยมีอานาปานสติรู้ลมหายใจเข้าและออกนั้น ตั้งเป็นหลักให้พุทโธมีกำลังมากตามที่ท่านพ่อลีสอนไว้ แม้เวลาทำกิจการงานอยู่ก็รู้ลมหายใจหรือมีพุทโธให้มากที่สุดเท่าที่จะมีกำลังระลึกได้
12. อสุภะในภายนอกโดยสัญญา คือ อสุภะ ๑๐ และ ทวัตติงสาการอสุภะภายในกายตน (อาการทั้ง ๓๒ ประการ เป็น ปฏิกูลบรรพ)
13. จตุธาตุววัตถา จนถึง ธาตุ ๖ กรรมฐาน ดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศธา วิญญาณ
14. ไม่ยึดมีั่นถือมั่นในวิญญาณขันธ์ หรือ วิญญาณธาตุ หรือ จิต โดยรู้ตามจริงว่า จิตรู้ทุกสิ่ง แต่สิ่งที่มันรู้คือสมมติทั้งหมด ถ้ายังมีเจตนา+วิตก+สัมญญา สิ่งที่เกิดรู้ก็คือสมมติทั้งนั้น จนเกิดปัญญาเพื่อถอนใจที่ยึดครองธาตุนั้นๆที่มีในกายออก เกิดสติสัมปะชัญญะไม่ถือเอาแม้วิญญาณธาตุ ด้วยเห็นไตรลักษณ์และความเข้ายึดสมมตินั้นของมัน เป็น จิตเห็นจิต
   - ถ้าเข้าถึงตรงนี้ได้ จะเกิดความเห็นชอบสงเคราะห์ลงใน อริยะสัจ ๔ จะทำให้ศรัทธาพละในพุทโธมีมาก เพราะเห็นทุกสิ่งเป็นสมมติ แล้ว พุทโธ คือ ผู้รู้สมมติอันลุ่มหลงโดยโมหะ ผู้ตื่นสมมติอันลุ่มหลงโดยโมหะ ผู้เบิกบานด้วยตัดขาดจากสมมติอันลุ่มหลงโดยโมหะ สิ่งนี้เป็นคุณของพระพุทธเจ้า เป็นสิ่งที่มีค่ามาก ทรงคุณค่า วิตกว่า พุทโธ คือ กุศลวิตก เป็นสัมมาสังกัปปะ คู่กับลมหายหายใจซึ่งเป็นของจริงที่มีอยู่ในกาย ซึ่งเป็นกายสังขาร ให้จิตจับที่ลมหายใจนี้ คือ หาการงานชอบของจิตทำ เป็นต้น จนเห็นความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของสภาวะธรรม ทั้งหมดนี้เป็นธรรมมานุสติปัฏฐานทั้งหมด
15. แยก กาย เวทนา สัญญา สังขาร จิต
16. สลายธาตุ ๖ จนเห็นกายและใจตนนี้ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วเรื่อมค่อยๆผุพังลงกลายเป้นเพียงธาตุและย่อยสลายไปในที่สุด ธัมมวิจยะที่จะเกิดในที่นี้จะเกิดจากสมาธิทำให้เกิดยถาภูญาณทัสนะความรู้เห็นตามจริง เป็นญาณล้วนๆให้เป้นไปในมรรค โดยปราศจากความตรึกนึกอนุมาณในคาดคะเนหรือคิดด้วยปัญญาในทางโลกนั่นเอง แต่เป็นวิตกวิจารที่เกิดสำเนียกรู้แยกจากสภาวะธรรมอันปรุงแต่งจิตด้วยสติสัมปะชัญญะและสมาธิที่มีกำลังมากพอควรแล้วทำให้เห็นสภาวะธรรมโดยสภาพตามจริง จนลงเคราะห์ลงในไตรลักษณ์ได้ถูกต้องตามจริง
17. สัมมัปปธาน ๔ คือ ความเพียรละอกุศลที่ยังไม่เกิดหรือที่เกิดขึ้นแล้ว ยังกุศลให้เกิดขึ้น คงกุศลไว้ รักษากุศลไว้ไม่ให้เสื่อม
18. ธรรมคู่อันงงาม ๒ คือ ทมะ๑ ความข่มใจมีกุศลวิตก ๓ เป็นต้น และ อุปสมะ๑ ความสงบใจจากกิเลย ไม่ตั้งเอาอกุศลวิตก ๓ มาเป็นอารมณ์ จนจึงสภาวะจิตที่ไม่ยึดถือ รู้จักปล่อย รู้จักละ รู้จักวาง ด้วยเหตุอันเห็นว่า กุศลวิตก ๓ ที่จิตรู้นี้ สิ่งเหล่านั้นที่จิตรู้มันสมมติทั้งนั้น ของจริงมันดับไปแล้วตั้งแต่เกิดผัสสะรู้สภาวะธรรมนั้นแล้ว แต่อาศัยสมมติให้เกิดขึ้นโดย เจตา วิตก สัญญา และ เข้าไปยึดอาสวะกิเลสให้เกิดเวทนา แล้วสังขารต่อให้เกิดเสพย์กิเลสให้เราเร่าร้อนกายและใจ ถ้าติดใมนความคิดก็ติดในสมมติทั้งนั้น แล้วจะโง่เสพย์สมมติให้เกิดกิเลสไปเพื่อสิ่งใด
19. ธรรมคู่อันงงาม ๒ คือ ขันติ๑ ความทนได้ทนไว้อันเกิดแต่กุศลวิตก ๓ + ความรู้จักปล่อยวางไม่ยึดในกุศลวิตก ๓ และ โสรัจจะ คือ อินทรีย์สังวร ด้วยเห็นสืบต่อมาจาก ทมะ+อุปสมะ ว่า มันแค่สมมติให้เราเร่าร้อนจะโง่ไปเสพย์มันเพื่ออะไร ปล่อยมันไปเสีย ทิ้งมันไปเสีย มันไม่เกิดประโยชน์ไรๆ ไม่ใช่ทางพ้นทุกข์ทีแต่สร้างทุกข์ ปล่อย ละ วาง มันไป ทิ่งมันไปเสีย เพิกจิตออกไม่ยึดเอามัน มันอยากจะปรุงอยู่ก็ปล่อยมันไป ก็แค่รู้ว่ามันปรุงแต่งสืบต่ออยู่แต่เราไม่เอามาตั้งเป็นอารมณ์ที่ตั้งแห่งจิต ตั้งจิตมั่นยึดเอาแค่ ศีล ทาน ภาวนา มีพุทโธเป็นเบื้องหน้า
20. เพียรเจริญกรรมฐาน ๔๐ กองใดกองหนึ่งก็ตามให้เกิดมีจิตตั้งมั่นยังความว่าง แล้วเกิดรู้แต่สภาวะธรรมให้เกิดขึ้น ลับปัญญาให้คมพอที่จะเห็นและตัดละ รู้ตามจริงในในความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของมันโดยเพียงสภาวะธรรมเท่านั้น แต่ไม่ได้โง่ไปเสพย์ตามมัน เห็นแค่นามรูปทั้งปวงในกายนี้มีเกิดขึ้นเพียงเพื่อทำหน้าที่ในแต่ละส่วนของมันไม่ได้มีไว้ยึด ไม่เที่ยงไม่คงอยู่นาน บังคับไม่ได้ เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปตามเหตุปัจจัยในสภาวะธรรมนั้นๆ ไม่ได้มีไว้ยึดมั่นถือมั่นไรๆทั้งสิ้น ทำให้เกิดสภาวะนี้ขึ้นบ่อยๆจนกว่าจิตมันจะอิ่มและเต็มจนละสมมติจึงจะตัดขาดได้ อาศัยญาณอันเป็นไปในมรรคให้มากให้เกิดขึ้นเนืองๆละอาสวะกิเลสที่เกิดมีอยู่โดยไม่อาศัยเจตนาเรื่อยๆ จนเกิดญาณอันเป็นไปในปัญญาที่มีลักษณะตัดขาดจากสมมติทั้งปวง

มีท่านผู้รู้ผู้ปฏิบัติในสายพระป่าเหมือนผมอยู่ท่านหนึ่งชื่อว่า อ้น ท่านได้บอกกับผมว่า เพราะจิตนี้สัมเสพย์ติดสมมติมาตั้งแต่เกิด การรู้เห็นสภาวะธรรมเพียงเล็กน้อยไม่ทำให้มันตัดได้หรอก ต้องให้มันรู้ตามสภาวะธรรมจริงๆเรื่อยๆ และ เห็นในไตรลักษณ์เรื่อยๆ จนมันอิ่มคลายความยึดมั่นถือมั่นอันสมมติ ปัญญามันจึงจะเกิดความหน่ายและตัดได้

ทบทวนปฏิบัติไปเรื่อยๆ จนทั้ง 20 ข้อนี้เกิดขึ้นพร้อมกันในลำดับจิตที่สืบต่อกัน จะเกิดเป็นมรรคญาณ และ ปัญญาญาณ เพราะทั้ง 20 ข้อนี้ คือ สติปัฏฐาน ๔

---

---

หลวงปู่บุญกู้ อนุวัฑฒโน เทสนา เท่าที่พอจะจำได้ผสมกับความตรึกนึกอนุมานของตนที่พอจะหวนระลึกปรุงแต่งคำสอนของหลวงปู่ได้

๖. หากตามวิชาธาตุของหลวงปู่สุก ไก่เถื่อน ท่านว่าอากาศมีมากในจิตหรือวิญญาณธาตุให้ใช้อากาศที่มีสภาพว่างไม่มีประมาณสลายวิญญาณธาตุ ไม่ยินดียินร้ายกัยสิ่งใดๆทั้งสิ้น ประดุจพระตถาคตตรัสสอนแก่พระราหุลเถระใน ราหุโลวาทะสูตร ว่า ทำกายใจให้เป็นสภาพว่างไม่ยึดเอาสิ่งใดทั้งปวงเหมือนดั่งอากาศธาตุที่มีแต่ความว่างไม่มีความพอใจยินดี-ไม่พอใจยินดี ชอบ ไม่ชอบ รักหรือรังเกลียดต่อสิ่งใดๆทั้งสิ้น

---

---

ในวันนี้หลังจากที่กลับมาจากฟังเทศน์ของหลวงปู่ เราได้เพียรเจริญสมาธิ ทบทวนพิจารณาธรรมของหลวงปู่อยู่เนืองๆตั้งแต่กลับจากวัดในวันที่ 20/2/58 เวลาประมาณ 14.00 น. ก็เริ่มเกิดความปิติอิ่มเอมไม่ฟุ้งซ่าน มีปัสสัทธิความสงบร่มเย็นกายใจโล่งเบาเป็นสุขเต็มกำลังใจ นิ่ง ว่าง ไม่ครองกาย ไม่ครองอาการทั้ง ๓๒ ไม่ครองธาตุ ๖ ไม่มีสิ่งใดที่เป็นเรา เป็นของเรา ไม่มีสิ่งใดที่จะบังคับให้เป็นไปดั่งใจได้ ไม่มีตัวตน ไม่เห็นความเที่ยงแท้ยั่งยืนในโลกียะสุข สุขในโลกียะประกอบด้วยทุกข์ สุขในโลกียะไม่มีในตนไม่เกิดเฉพาะตน-แต่เป็นสุขที่อาศัยสิ่งภายนอก เป็นความสุขความสำเร็จที่ฝากขึ้นไว้กับคนอื่นหรือสิ่งอื่นๆที่กำลังจะเสื่อมสูญสลายไป ไม่เที่ยง ไม่ยั่งยืน หาความสุขใดๆไม่ได้เลยนอกจากทุกข์ นี่หนอสุขทางโลกียะคงเข้าได้กับคำสอนที่ว่า สุขบนทุกข์ ทุกข์เท่านั้นที่เกิด ทุกข์เท่านั้นที่ดับ

ได้หวนระลึกถึงคำสอนครูอุปัชฌาย์ทั้ง 2 ท่านคือ ธรรมปฏิบัติที่เราได้เจริญมาดีแล้วนี้ทั้งตามที่ที่หลวงพ่อเสถียร และ หลวงปู่บุญกู้ พระอรหันต์ทั้ง ๒ องค์ ที่เราได้ขอฝากตัวท่านเป็นศิษย์ขอท่านเป็นพระอุปัชฌาย์สอนกรรมฐานซึ่งท่านก็ยินดีรับไว้ด้วยดี แล้วเมื่อนำพระธรรมคำสอนท่านทั้ง 2 องค์มาเจริญปฏิบัติก็ยังผลให้เกิดคุณเป็นอันมาก เป็นคำสอนง่ายๆไม่มากมาย แค่เพียงเราเพียรปฏิบัติ แต่ไม่ยึดมั่นไม่ตั้งความใคร่ปารถนาในธรรมใดๆ ไม่ยึดมั่นใส่ใจไม่ให้ความสำคัญใน ฌาณ ญาณ เจริญด้วยเพียงให้จิตตั้งมั่นให้รู้เห็นตามจริงได้บ้าง โดยหวังเพียงให้ตนได้เห็นแลพะรู้ธรรมตามจริงตามที่พระพุทธเจ้าสอนเป็นทางเพื่อออกจากทุกข์เท่านั้น คอยพิจารณาโดยอนุโลม ปฏิโลม เจริญศีลและทานให้บริสุทธิ์ มีอินทรีย์สังวร ตั้งมั่นในพละ ๕ เดินบนทางแห่งมรรค ๘ นี่แหละเป็นฐานให้โพชฌงค์ ๗ บริบูรณ์ แล้วสิ่งใดที่ควรในธรรมทั้งปวงมันก็จะมาเอง เห็นเอง ถึงเอง จะรู้และเข้าถึงได้ไม่มากก็น้อยตามแต่บารมีที่สะสมมา

ธรรมปฏิบัติที่สลายรูปขันธ์

๑. ศีล + ทาน
๒. พุทธานุสสติ + อานาปานสติ (ให้เจริญตั้งไว้เป็นเบื้องหน้าเป็นฐานที่ตั้งแห่งสติและสมาธิให้ถึงจิตตั้งมั่นควรแก่งาน)
๓. ทวัตติงสาการ (ให้เห็นกายในกายตนจนคลายอุปาทานลงมาบ้าง)
๔. ธาตุ ๖ (เห็นร่างกายอวัยวะน้อยใหญ่ในอาการทั้ง ๓๒ นี้สงเคราะห์ลงเป็นธาตุ ๕ แต่อาศัยวิญญาณธาตุที่เข้าไปยึดครอง)
๕. มรณะสติ (พึงเห็นว่าตนจักตาย พึงคิดว่าตนเป็นคนตาย พึงเห็นว่าเราจะต้องทิ้งกายนี้ไป หากจะตายก็ควรเร่งเพียรให้รู้ธรรม)
๖. อสุภะกรรมฐาน (เมื่อตายแล้วศพเราก็ไม่มีใจครอง ธาตุ ๖ ก็ไม่มีความรู้สึก เมื่อยังชีพอยู่ก็ค่อยๆเสื่อมไป เมื่อตายก็ยิ่งเน่าสลายไปในที่สุด เจริญเห็นอวัยวะตนเน่าเปื่อยย่อยสลายไปจนเป็นธาตุ แล้วก็สลายธาตุดับไปให้หมด)
๗. เห็นไตรลักษณ์ คือ อนิจสัญญา อนัตตาสัญญา ทุกข์

การดับสลายธาตุ โดยสมเด็จพระญาณสังวร

เครื่องกำจัดวิจิกิจฉา

ท่านแสดงว่าธาตุกรรมฐานนี้เป็นเครื่องกำจัดนิวรณ์ข้อวิจิกิจฉา คือความเคลือบแคลงสงสัย

อันวิจิกิจฉาคือความเคลือบแคลงสงสัยนั้น ย่อมมีมูลฐานตั้งอยู่บนตัวเรา ของเรา และเมื่อมีตัวเราก็ย่อมจะมีความเคลือบแคลงสงสัยในตัวเราของเรา ในอดีตบ้าง ในอนาคตบ้าง ในปัจจุบันบ้าง ฉะนั้น ตัวเราของเรานี้เอง จึงเป็นที่ตั้งแห่งความเคลือบแคลงสงสัยทั้งหลายเป็นส่วนมาก หรือเป็นส่วนใหญ่ซึ่งเป็นนิวรณ์ และตัวเราของเรานี้ก็ตั้งขึ้นที่กายนี้นั้นเอง กล่าวคือยึดถือกายนี้ และโดยเฉพาะก็คือเป็นตัวเราของเรา

ฉะนั้นเมื่อมาพิจารณาแยกธาตุออกไปเสียว่าโดยที่แท้แล้ว ความที่สำคัญหมายยึดถือว่าเป็นก้อนเป็นแท่ง จนถึงเป็นที่ตั้งแห่งความยึดถือสำคัญมั่นหมายว่าเป็นตัวเราของเรานั้นหาได้มีไม่ มีสักแต่ว่าธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม และธาตุอากาศ ทั้ง ๕ นี้เท่านั้น

และเมื่อธาตุทั้ง๕ นี้ประกอบกันอยู่ ชีวิตก็ย่อมตั้งอยู่และเมื่อชีวิตตั้งอยู่จึงหายใจเข้าหายใจออกได้ เดินยืนนั่งนอนได้ และก้าวไปข้างหน้า ถอยไปข้างหลังเป็นต้นได้  อาการทั้งหลายในร่างกายนี้ คือ ผม ขน เล็บ ฟัน หนังเป็นต้น ต่างก็ปฏิบัติหน้าที่ของตนๆ และยังดำรงอยู่

แต่เมื่อธาตุที่ประกอบกันเข้าเป็นกายอันนี้แตกสลาย ดังที่ปรากฏ ดับลม ลมหายใจเข้าออกนั้น หายใจเข้าแล้วไม่ออก หายใจออกแล้วไม่เข้า ขาดสันตติคือความสืบต่อ ดับลม เมื่อความดับลมปรากฏขึ้น ธาตุไฟก็ดับ เมื่อธาตุไฟดับ ธาตุน้ำธาตุดินก็เริ่มเน่าเปื่อยเหือดแห้งเสื่อมสลายไป เพราะฉะนั้นความสิ้นชีวิตก็ปรากฏ และเมื่อความสิ้นชีวิตปรากฏ ร่างกายนี้ที่เป็นร่างกายที่มีชีวิตก็กลายเป็นศพ

ป่าช้า ๙

และศพนั้นเมื่อเป็นศพที่เขาทิ้งไว้ในป่าช้าดังในสมัยโบราณ เมื่อพิจารณาดู หรือเมื่อนึกดูถึงสภาพของศพ ก็ย่อมจะปรากฏว่า เมื่อเป็นศพที่ตายวันหนึ่ง สองวัน สามวัน ก็ย่อมจะมีสีเขียวน่าเกลียด และจะมีสัตว์ต่างๆมาจิกมากัดกิน และเมื่อเป็นดั่งนี้ก็จะเป็นศพที่เป็นโครงร่างกระดูก มีเนื้อเหลือติดอยู่ มีเส้นเอ็นรึงรัด และเมื่อปล่อยทิ้งไปยิ่งไปกว่านี้ก็จะไม่มีเนื้อเหลือ แต่ยังเป็นโครงร่างกระดูกที่มีเส้นเอ็นรึงรัด และต่อจากนั้นเส้นเอ็นที่รึงรัดก็จะหมดไป เน่าเปื่อยไป โครงกระดูกที่ประกอบกันอยู่นั้นก็จะเริ่มกระจัดกระจาย กระดูกขาก็จะไปทางหนึ่ง กระดูกแขน กระดูกตัว กระดูกบั้นเอว กระดูกซี่โครง กระดูกบ่า กระดูกคอ ฟัน ศีรษะ ก็จะไปทางหนึ่ง จึงกลายเป็นกระดูกหรือเป็นอัฏฐิที่มีสีขาว และกระดูกนั้นเมื่อนานไปๆก็จะมารวมกันป่นเข้าเป็นกองๆ พ้นปีออกไป และเมื่อนานไปๆ นั้น ก็จะผุป่นละเอียดไปหมด ก็เป็นอันว่าร่างกายอันนี้ก่อนแต่มาประชุมกันเป็นชาติคือความเกิด ก็ไม่มี

และเมื่อธาตุทั้งหลายมาประชุมกันเข้า คือธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ธาตุอากาศคือช่องว่าง และวิญญาณธาตุคือธาตุรู้ มาประกอบกันเข้า ความตั้งครรภ์ของมารดาก็ปรากฏขึ้น และก็เริ่มชาติคือความเกิด จนถึงเมื่อคลอดออกมาเป็นชาติ คือความเกิดที่ปรากฏ ดำรงชีวิตอยู่ก็โดยที่ธาตุทั้ง ๖ นี้ประกอบกันอยู่ และก็แปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปในทางเจริญ คือเป็นวัยเด็กเล็ก เด็กโต เป็นหนุ่มเป็นสาว เป็นผู้ใหญ่ แล้วก็แปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อม ก็เป็นความแก่ที่ปรากฏ

จนถึงในที่สุดวิญญาณธาตุคือธาตุรู้ ก็จุติคือเคลื่อน เมื่อเป็นดั่งนี้บรรดาธาตุ ๕ ที่ไม่รู้นั้น ที่รวมกันอยู่ก็แตกสลาย ดังที่ปรากฏเป็นความดับลมเป็นต้น ดั่งที่กล่าวแล้ว เมื่อเป็นเช่นนี้ ร่างกายอันนี้ก็เริ่มแตกสลาย แล้วก็ไปจนเป็นกระดูก แล้วก็เป็นกระดูกผุป่นในที่สุดก็เป็นอันว่าก็ถึงภาวะที่เรียกว่าไม่มีเหมือนอย่างเดิม เดิมก็ไม่มี และเมื่อมีชาติคือความเกิด ตั้งแต่เริ่มปฏิสนธิขึ้นในครรภ์ของมารดา จนถึงสิ้นชีวิตในที่สุด แล้วในที่สุดเมื่อกระดูกผุเปื่อยไปหมดแล้วก็กลับไม่มีเหมือนอย่างเดิม

อนิจจะ ทุกขะ อนัตตา

เพราะฉะนั้น จึงเป็นสิ่งที่ตรัสสอนให้พิจารณา ว่านี้คืออนิจจะคือความไม่เที่ยง ที่ปรากฏเป็นความเกิดเป็นความดับ จึงปรากฏเหมือนอย่างว่าเป็นสิ่งที่ขอยืมเขามาตั้งอยู่ชั่วกาล และปรากฏว่า เดิมก็ไม่มี แล้วก็มีขึ้น แล้วก็กลับไม่มีเหมือนอย่างเดิม ดั่งนี้เป็นอนิจจะคือความไม่เที่ยง และเพราะความไม่เที่ยงดั่งนี้จึงชื่อว่าเป็นทุกข์ เพราะเหตุว่าถูกความไม่เที่ยงคือความเกิดดับนี้บีบคั้นอยู่ตลอดเวลา จึงตั้งอยู่คงที่ไม่ได้ ต้องแปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปจากเกิดจนถึงดับ และเมื่อเป็นดั่งนี้จึงเป็นอนัตตา คือไม่ใช่เป็นตัวเราของเรา เพราะบังคับให้เป็นไปตามความปรารถนามิได้

เมื่อบังคับให้เป็นไปตามปรารถนามิได้ เพราะเหตุว่าต้องเกิดต้องดับ ต้องแปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปดั่งนั้น จึงขัดแย้งต่อความเป็นอัตตาที่ยึดถือ และเพราะเหตุที่ตนบังคับให้เป็นไปตามความปรารถนามิได้ต้องเกิดดับ ต้องแปรปรวนเปลี่ยนแปลงไป จึงเป็นของที่ว่างเปล่าจากสาระแก่นสาร เป็นของที่ว่างเปล่าจากความเป็นตัวเราของเรา ความเป็นตัวเราของเรานั้นเป็นความยึดถือไว้เท่านั้น ไม่ใช่เป็นสัจจะคือความจริง ความจริงนั้นก็คือไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา

คืนวันนี้เวลา 22.00 น. - 22.30 น. ได้โทรสนทนาธรรมกับหลวงน้า พระอาจารย์มหาแก้ว ปธ.๙ ท่านเป็นน้องของแม่เรา ท่านบวชตั้งแต่เมื่อยังเด็กยังหนุ่มจนถึงปัจจุบันนี้และเป็นเจ้าอาวาสอยู่ที่วัเในหนองคาย ซึ่งท่านเป็นพระที่เผยแพร่พระกรรมฐานทั้งสมถะและวิปัสนา เท่าที่พอจะตรึกนึกถึงได้ประกอบกับสัญญาความตรึกนึกคิดอนุมานเอารวมความเป็นบันทึกออกมา ท่านได้กล่าวธรรมสอนว่า

การปฏิบัตินี้ตั้งแต่สมัยพุทธกาล ก็มีการปฏิบัติ ดังนี้คือ

๑. เน้นสมถะก่อน แล้วค่อยไปวิปัสสนา เพราะจะทำให้เห็นชัดตามจริง การเน้นสมถะก่อนนี้หากยังมีโมหะอยู่มาก ไม่มีครูบาอาจารย์สอนก็หลงได้ เพราะจะเกิดให้เห็นนิมิตเกิดดับมากมายหลายอย่างถ้าหลงว่าจริงโดยไม่รู้ว่ามันมีทั้งจริงและไม่จริงเอาแน่นอนไม่ได้ เมื่อเห็นก็ให้สงเคราะห์ลงในธรรมเพื่อละกิเลส ถ้าไม่รู้ตรงนี้ก็หลงไปเป็นอุปาทานแน่นอน
๒. เน้นทั้งสมถะและวิปัสนา แต่ก็เข้าไปเล่นในส่วนนั้นส่วนนี้ก่อนเพื่อให้รู้แจ้งจนหน่ายจนคลาย แล้วจึงออกมาถึงความหลุดพ้น
๓. เน้นวิปัสสนา ก็ไม่ยึดสมาธิ แต่ก็ต้องใช้ขณิกสมาธิละเอียดหน่อยประกอบกับความตรึกนึกคิดดูสภาวะธรรมแล้วเกิดปัญญาดับละทุกข์ได้ทันก่อน ก็เบาสบายก่อน แต่สมาธิจะมีน้อย
- คนเราเมื่อจะปฏิบัติมีอยู่โดยรวม ๓ แบบดังนี้ ใครจะเข้าทางไหนก็ไม่ผิด แต่ผลที่ได้ก็จะต่างกันออกไป แต่เมื่อหลุดพ้นแล้วท่านก็ไม่ยึดติดเอาสิ่งใดอีกแล้ว

- กาม คือ ความใคร่ปารถนาในอารมณ์ไรๆ ไม่ใช่การเสพย์เมถุน ซึ่งหลายๆคนตีความรวมกันผิดไปหมด เสพย์เมถุนมีเพศสัมพันธ์มันเป็นเรื่องของโผฐฐัพพะ เป็นความรู้ทางกายไม่ใช่กาม แต่เมื่อติดใจจากความรู้สึกทางกายที่ได้กระทบสัมผัสนั้น มีความใคร่ปารถนาที่จะได้เสพย์อารมณ์ความรู้สึกในการกระทบสัมผัสทางกายแบบนั้น ความรู้สึกอย่างนี้เป็นกามฉันทะ กามราคะ กามตัณหา

ก. อารมณ์พระนิพพานผู้ที่หลุดพ้นตามจริง คือ เมื่อเข้าไปรู้เห็นแล้วมันตัดเลยมันไม่มีอะไรอีก เมื่อถอยออกมาอารมณ์ที่ตัดนั้นก็คงอยู่ ไม่ดับไป สภาวะธรรมที่เข้าถึงนั้นก็ไม่เลือนมีอยู่ตลอดทุกขณะจิต เพราะมันไม่มีสิ่งได้อีกแล้ว
ข. อารมณ์ที่เป็นโลกียะเมื่อเข้าไปเห็นเกิดหน่ายจิตจักพึงละ แต่พอออกมาก็ยังคงอุปาทานอยู่ ยังละะกายใจตนไม่ได้ ยังมีภายในภายนอกให้จิตยังเสพย์อยู่ คือ ตานี้เป็นภายใน รูปเป็นภายนอก ธัมมารมณ์ มีความพอใจและความไม่พอใจเป็นต้น ผัสสะมาให้จิตยังเสพย์อยู่
ค. ถ้าฐานไม่ดี สมาธิหรือปัญญาก็จะเข้าไม่ถึง ฐานที่ว่านี้คือ ศีล ถ้าศีลไม่บริบูรณ์ก็ไม่ถึงธรรมของพระพุทธเจ้า

พุทโธ นี้เป็นพุทธานุสสติ พุทโธนี้มีหลายระดับ ซึ่งถ้าจะปริยัติอย่างเดียวย่อมไม่รู้ ผู้ที่เข้าถึงพุทธานุสสตินี้มีดังนี้

ระดับที่ ๑ คือ คำบริกรรม ไม่ว่าจะกล่าวพูดเพ่งเสียงออกมา หรือ พูดในใจว่า พุทโธ นี่เป็นคำบริกรรม ดับความคิดฟุ้งซ่านได้ สติจะอยู่กับลม ลมอยู่ที่ไหนสติอยู่ที่นั่นไม่ว่ามันจะแล่นไปจมูก หน้าผาก คอ หน้าออก ท้องน้อย แขน ขา ลมมีอยู่ที่ไหนสติก็อยู่ที่นั่น
ระดับที่ ๒ คือ ความรู้เห็นตามจริง(ยถาภูญาณทัสสนะ) เมื่อเข้าไปอยู่ในสมาธิก็เกิดความรู้เห็นในสภาวะธรรมตามจริง รู้ด้วยปัญญาไม่ใช่ตรึกแนึกคิดอนุมานคาดคะเนเอา เกิดเป็นมรรคญาณ นี่คือ พุทโธ
ระดับที่ ๓ คือ ความหลุดพ้น เมื่อเกิดเกิดมรรคญาณ ย่อมนำไปสู่โพชฌงค์ที่บริบูรณ์ เปิดเป็น ปัญญาณาณ ตัดดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกข์สิ้นเชิง ถึงความเบิกบาน อันพ้นจากกิเลสแล้ว เป็นวิมุตติความหลุดพ้น

พุทโธ คือ ผู้รู้ ผู้คื่น ผู้เบิกบาน
รู้ คือ บัญญัติ คือ ได้รู้เห็นอริยะสัจ วิเคราะห์ทางออกจากทุกข์ด้วยปัญญาแล้ว
ตื่น คือ ปฏิบัติ คือ ปฏิบัติตามแนวทางนั้นๆเพื่อออกจากทุกข์
เบิกบาน คือ ปฏิเวธ คือ ผลอันเกิดการการเรียนรู้วิเคราะห์และปฏิบัติตามธรรมเพื่อออกจากทุกข์นั้นๆ

ในวันนี้ตอนเช้าได้ไปหาหลวงน้าที่วัดมกุฏกษัติยาราม แต่ไม่เจอ เลยกลับมาหาพี่ๆทีมงานที่กรมสรรพสามิตราชวัตร ก็ได้พบเจอพี่กบหัวหน้าเก่าเราซึ่งท่านเป็นลูกศิษย์พระป่าสายหลวงปู่มั่นแนวท่านพ่อลี ธัมมะธโร เหมือนกับเรา และ พี่ๆที่เป็นจนท.กรมสรรพสามิตคนอื่นๆ ท่านเล่าว่ามีพี่คนหนึ่งท่านจะเป้นผู้เลอะเลือนสติสตังไม่ดีเอ๋อทำงานไม่ได้ใช้ชีวิตอยู่ทางโลกไม่ได้แต่เป็นเจ้าหน้าที่กรมสรรพสามิตนี้แหละ พอท่านหันมาเจริญในศีล สมาธิ และ สติปัฏฐาน ก็นานมาหลายปี อานิสงส์แห่งการกรรมฐานนั้นทำให้ท่านผู้นี้หายสติฟั่นเฟือนไป ซึ่งเราเองก็รู้จักสนิทกับท่านคนนี้อยู่ก็พอไปเห็นท่านอีกครั้งถึงกับอึ้งจนพูดไม่ออก นี่อานิสงส์ของ ศีล(ทำให้กายใจบริสุทธิ์ไม่เร่าร้อน) สมาธิ(ทำให้สงบเอื้อต่อสติให้ถึงมหาสติ) สติปัฏฐาน ๔(รู้ทันกายเวทนา จิต ธรรม) มีมากขนาดนี้เลย อานิสงส์นี้เราเห็นผลตามจริง
จากนั้นพี่กบก็ได้สอนธรรมเรื่อง ศีล ทาน ภาวนา แก่เรา ยังความอิ่มเอมให้มีขึ้น

   วันนี้เราได้ติดตามหลวงปู่บุญกู้ อนุวัฑฒโน ไปทำบุญ ซึ่งพี่เอ๋โยมอุปัฏฐากหลวงปู่ได้บอกแก่เราไว้ในวันเสาร์ 21/3/58 เนื่องจากไฟกวาดลานวัดแล้วเราถูกหมาวัดกัดแต่พอไปหาหมอฉีดยาเสร็จก็เดินกระเผกๆมากวาดลานวัดและกุฏิหลวงปู่ต่อ ตอนที่มาถึงศาลาลุงชินน้ำตาเราแทบจะหลั่งพลูไม่หยุด เพราะเบื้องหน้าที่ได้เห็นมีแต่พระอรหันต์นับสิบรูป เราก็คิดว่าคงไม่มีบุญได้ประเคนถวายภัตราหารอย่างใกล้ชิด ไม่มีโอกาสได้เข้าใกล้ครูบาอาจารย์เป็นแน่แท้ แต่ก็พอดีมีคนดึงแขนเราเข้าไปถวายภัตราหารหน้าหลวงปู่เลื่อน โอภาโส และ หลวงปู่เยื้อน ขันติพะโล ทำให้ได้มีโอกาสฟังธรรมและขอพรจากพระอรหันต์อีกหลายท่าน ซึ่งเราก็มีโอกาสให้ท่านทั้งหลายให้พรเป่าหัวแก่เรา

---

---

ละราคะวิตก

ก่อนและตอนเพิ่งมาถึงศาลาลุงชิรในแรกๆที่จะได้ถวายภัตราหาร เราได้เกิดปริวิตกโดยทำไว้ในใจโดยแยบคายในขั้นความคิดสมถะพิจารณาระลึกย้อนถึงเหตุและผลที่ทำให้เกิดและดับไปของราคะเพื่อเสาะหาแนวทางละราคะเมถึน และ อกุศลวิตกอันลามกจัญไรของเรา ก็ตรึกนึกคิดได้ดังนี้ว่า

๑. เลิกแสวงหา รู้จักหยุด รู้จักพอ รู้จักประมาณตน และ ละความปารถนายินดีไรๆในใจนั้นเสีย เขาไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา
๒.ไม่เสพย์ความคิด ไม่เอาจิตยึดสมมติ สักแต่รู้ว่ามันเกิดขึ้นแต่ไม่ร่วมเสพย์ ปลรอยให้มันเป็นเพียงสภาวะธรรมหนึ่งๆที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป เท่านั้น ตามสัจจะธรรมของสังขาร

---

---

ดับอกุศลวิตก

- กาลครั้งนั้นเราได้มีโอกาสเข้าไปขอกรรมฐานแนวทางละอกุศลวิตกจาก หลวงปู่เลื่อน โอภาโส ซึ่งท่านได้สอนว่า วิตกความคิดมันเกิดขึ้นตามธรรมชาติของมัน วิตกมันดับไม่ได้ ให้สักแต่รู้ว่ามันเกิดดับ แต่ไม่เข้าไปยุ่งหรือเสพย์กับมัน ความคิดมันเป็นนามก็ต้องดับต้องละด้วยนาม ใช้นามดับนาม เมื่อเกิดปัญญาผุดขึ้นก็จะรู้ทางและละได้เอง
คือ จิต เจตสิก ดับ จิต เจตสิก
(ถ้าจำไม่ผิดท่านจะสอนว่า ใช้รูปดับรูป ใช้นามดับนาม)

---

- โดยเราอนุมานตรึกนึกคิดคาดคะเนว่า เกิดปัญญาใช้นามดับนามจะทำยังไงหนอ เมื่อคิดทบทวนไปมานามดับนาม ก็เห็นว่า นามดับนาม คือ ใจดับใจ อกุศลวิตกดับด้วยกุศลวิตก ความคิดเบียดเบียนทั้งตนเองและผู้อื่นละด้วยความคิดำไม่เบียดเบียนทำร้ายตนเองและผู้อื่น  คือ
มีจิตที่คิดน้อมไปในศีล
ความคิดพยาบาทดับด้วยเมตตา
ความไม่รู้จักพอละด้วยความรู้จักพอ
โลภละด้วยทานจิต
ความฟุ้งซ่านกายใจดับด้วยความสงบกายใจ
ความไม่รู้ดับด้วยความเห็นชอบ
ความหลงดับด้วยภาวนา (อบรมจิตใน สติ สัมปะชัญญะ สมาธิ ปัญญา)

(หากในรูปดับรูป ก็การกระทำละด้วยการไม่กระทำ รูปขันธ์งดงามน่าหลงไหลน่าใคร่น่าปารถนาก็ละด้วยรูปปฏิกูล หรือ รูปธาตุ ๖ เป็นต้น หากในทางมัชฺมาแบบลำดับก็มีใช้ธาตุสลายธาตุ ดังที่เคยโพสท์ไว้ในกระทู้นี้ http://www.thammaonline.com/15430.msg17960#msg17960)

---

- เมื่อหวนระลึกดูแล้วคืออันเดียวดันกับที่หลวงปู่บุญกู้สอนว่า
ละเบียดเบียนเป็นศีล
ละโลภเป็นทาน
ละหลงเป็นภาวนา

---

---

ไฟคือโทสะ ไฟคือโมหะ ไฟคือราคะ ความอยากทั้งปวงคือไฟ ไม่ว่าจะตอนอยากที่จะทำ อยากที่จะเสพย์ ทั้วหมดคือไฟ เมื่อได้ทำได้เสพย์ตามที่อยากนั้นแล้วก็คือไฟ ไฟที่เผาเราในภายหลังจากที่ได้สมใจอยากแล้ว ประดุจดั่งการคิด พูด ทำไรๆที่เป็นไปเพื่อความอยากย่อมเป็นไฟที่เผาไหม้เราเสมอ เมื่อได้กระทำทางกาย วาจา ใจตามความอยากนั้นแล้วไฟจากผมที่ได้กระทำนั้นก็จะตามเผาไหม้เราอีก ดังนั้นให้มีสติรู้ปัจจุบัน รู้ว่านี่คือไฟ รู้ว่าอย่างไรคือการกระทำที่ไม่ทำให้ไฟเผาตนเอง

ไฟคือราคะ ไฟคือโทสะ ไฟคือโมหะ ความรู้และยึดเสพย์สมมติ ความอยาก ไม่อยาก ชอบ ไม่ชอบ พอใจ ไม่พอใจ มันเป็นไฟ ความอยากไม่ใช่เรา ความไม่อยากไม่ใช่เรา ความชอบไม่ใช่เรา ความไม่ชอบไม่ใช่เรา ความพอใจไม่ใช่เรา ความไม่พอใจไม่ใช่เรา แต่มันเป็นไฟเป็นกิเลส ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา กิเลสต่างหากที่อยากที่ชอบ แต่มันอาศัยใจเป็นเครืองมือให้รู้ให้เสพย์ไปตามสมมติที่มันสร้างขึ้น แล้วก็หลงไปยึดตามความอยากไม่อยาก ชอบไม่ชอบนั้น เมื่อเอาจิตไปยึดถือแล้วก็จะถูกมัรเผาให้เร่าร้อนไหม้เกรียมไม่รู้จบ ไฟคือกิเลสดังนี้

อะนว่ากายเรานี้เป็นเพียวขันธ์ ๕ ที่หาความยั่งยืนไม่ได้อาศัยสุขจากไฟมาเผาไหม้ตน เมื่อยึดกายก็ดีหรือใจก็ดีหรือความปรุงแต่วไรๆก็ดีย่อมถูกไฟเผามันเป็นของร้อน ทั้งเมื่อรู้สมมติตามมัน ทั้งเมื่ออยาก ทั้งเมื่อเสพย์ ทั้งเมื่อได้เสพย์ได้ทำสมใจนั้นแล้ว ย่อมถูกไฟคือราคะ ไฟคือโทสะ ไฟคือโมหะนี้เผาไหม้ เหมือนตอนที่เราคิดว่าทำงานที่นี่คงไม่เจริญอยากไปที่อื่นที่คิดว่าจะดีเช่นกลับไปบ้านที่ศูนย์ขอนแก่นแล้วออกตัวแรงไม่ขอเขาไปดีๆ กลัวเขาไม่ให้กลับย้าง กลัวคนอื่นแย่งตำแหน่งก่อนบ้าง จึงหลงไปตามคสามอยากไม่อยาก ชอบไม่ขอบตามที่กิเลสนั้นมันสมมติขึ้นมา แล้วก็เกิดการกระทำทางกาย วาจา ใจอันเป็นไปตามความอยากร้ายแรวไปตามความไม่มีสตินั้น ผมจากการทำนั้นก็เป็นทุกข์ ถูกไฟเผาไหม้เร่าร้อนจนกินไม่ได้นอนไม่หลับไปสองวันสองคืน นี้คือถูกไฟกิเลสเผา

กายเรานี้สักแต่เป็นเพียงธาตุ ๖ จะไปยึดเอาอะไรกับมัน มันไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเราเลย แล้วจะไปหลงเสพย์ตามมันสมมติมาหลอกเราทำไม ไม่ควรยึดอัตตานุปาทานในตน ให้พึงรู้ว่า นั่นไม่ใช่เรา เราไม่ใช่นั้น เราไม่ใช่คนนั้นคนนี้ที่ดีเลศคู่ควรต่อสิ่งนั้นๆนี้ เราสักแค่อาศัยธาตุ๖นี้เพื่อให้ละไฟกิเลสได้ เราไม่ใช่สิ่งสำคัญ คนสำคัญต่อใคร ไม่ใช่คนมีบุญ ไม่ใช่คนมีบารมี ไม่ใช่คนที่มีโอกาสมากมาย สิ่งนี้ๆไม่ใช่เรา คนนี้ๆไม่ใช่เรา เราไม่มีอะไรทั้งสิ้น ทำความเข้าใจต่อธาตุ๖ ตั้งสติอยู่เบื้องหน้ารู้ลมหายใจเข้าออกคือสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบันจริงในปัจจุบัน เมื่อกายนี้ยังต้องอาศัยลมหายใจเป็นกายสังขารให้ดำรงชีพอยู่เราจะไปยึดว่าเราเป็นนั่นเป็นนี่ สำคัญตนว่าดีว่าสูงไม่ไ่ด้ เพราะเราก็ยังอาศัยลมคือธาตุลมให้ดำรงชีพอยู่ได้แล้วจะไปเป็นสิ่งนั้นสิ่งนี้เหนือคนอื่นได้อย่างไร เพรายังอาศัยลมหายใจเหมือ หมู หมา กา ไก่ วัว ควาย ขอทาน โสเภณี คนเก็ยขยะเก็บของเก่าขาย คนยากจน นี่ยังอาศัยกายสังขารให้ดำรงชีพอยู่เหมือนทั้งสัตว์เดรัจฉานและปุถุชนคนทั่วไปแล้วจะไปดีเลิศเกินกว่าเขาได้อย่างไร อย่าสำคัญตนผิด เพราะนั่นไม่ใช่เรา เราไม่ใช่นั้น นั่นไม่มีในเรา เราไม่มีในนั้นดังนี้

พึงเปลื้องจิตออกจากไฟคือโมหะ ไฟคือความหลงความยึดสมมติที่กิเลสสร้างขึ้นให้จิตรู้จิตเสพย์นั้นเสียว่า เราสำคัญอย่างนี้ สูงอย่างนี้ เลิศอย่างนี้ นี่คือเรา เราคือนี่ หลงตนสำคัญตนว่าเบิศเลอดีกว่าใคีไปทั่วทั้งๆที่ตัวเรานั้นก็ยังอาศัยลมหายใจเหมือนสัตว์เดรัจฉานปุถุชนคนทั่วไป พึงบะไฟคือความพอใจ ไฟคือความอยาก ยินดีที่ตนเป็นนั่นเป็นนี่สำคัญอย่าวนั้นอย่างนี้เสีย ไฟจากโมหะ จากราคะนั้นก็จักเผาเราไม่ได้

ก็เมื่อเราเป็นแค่ธาตุ๖ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศ อาศัยวิญญาณธาตุที่เข้าไปยึดครองรูปธาตุทั้งหลายเหล่านั้น อาศัยวิญญาณแค่ทำหน้าที่รู้เท่านั้นซึ่งวิญญาณก็ไม่ใช่เราไม่ใช่ของเราแปรเปลี่ยนไปเรื่อย ย รู้ไปทั่ว ยึดสมมติไปทั่ว บังคับก็ไม่ได้ สิ่งที่มันรู้ก็ไม่มีเราเลยมีแต่สมมติและความลุ่มหลงเท่านั้น แล้วจะไปเอาอะไรกับธาตุมันเล่า สิ่งไรๆที่มากระทบทั้งที่ชอบ ไม่ชอบใจ ยินดี ยินร้าย ก็ล้วนแต่เป็นสมมติที่กิเลสสร้างขึ้นทั้งนั้น เมื่อธาตุ ๖ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา เราไม่มีในนั้น นั่นไม่มีในเรา ก็ไม่จำเป็นต้องไปหลงยึดตามสิ่งที่ใจรู้ ไฟคือโมหะก็จะเผาเราไม่ได้ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสสอนไว้ดีแล้วใน "อาทิตตปริยายสูตร" ว่า ขันธ์ ๕ คือของร้อน ไม่ใชเรา ไม่ใช่ของเรา ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ควรสำคัญว่า ขันธ์ ๕ เป็นเรา เป็นของเที่ยงแท้แน่นอน เมื่อไม่ยึดขันธ์ ๕ ไฟคือกิเลสย่อมเผาเราไม่ได้ ดังนี้

---

---

เมื่อ ธาตุ ๖ ไม่ใช่เรา กายนี้ไม่ใช่เรา เราจะไปยึดมั่นเอาไว้เพื่อสิ่งไรๆ มันย่อมหาประโยชน์ไรๆไม่ได้นอกจากทุกข์ เมื่อมันเป้นทุกข์ ก็ไม่ควรจะไปยื้อเอาสิ่งใดกับมัน ยึดไปก็หาประโยชน์สุขจีรังยั่งยืนไม่ได้ มันไม่ใช่ของเที่ยงแม้แน่นอนยั่งยืนนาน ดังนั้นเมื่อธาตุ ๖ ไม่ใช่เราเราก็ต้องใช้มันเพียงทำกิจการงานนั้นๆ ยืมมันมาใช้ทำกิจการงานชอบชั่วคราวแล้วก็สละคืนทิ้งไป

๑. ไม่มีเราในธาตุลม ลมธาตุไม่มีในเรา เราไม่ใช่ธาตุลม ลมธาตุไม่ใช่เรา
๒. ไม่มีเราในธาตุไฟ ไฟธาตุไม่มีในเรา เราไม่ใช่ธาตุไฟ ไฟธาตุไม่ใช่เรา
๓. ไม่มีเราในธาตุน้ำ น้ำธาตุไม่มีในเรา เราไม่ใช่ธาตุน้ำ น้ำธาตุไม่ใช่เรา
๔. ไม่มีเราในธาตุดิน ธาตุดินไม่มีในเรา เราไม่ใช่ธาตุดิน ธาตุดินไม่ใช่เรา
๕. ไม่มีเราในธาตุอากาศ อากาศธาตุไม่มีในเรา เราไม่ใช่ธาตุอากาศ อากาศธาตุไม่ใช่เรา
๖. ไม่มีเราในธาตุวิญญาณ วิญญาณธาตุไม่มีในเรา เราไม่ใช่ธาตุอากาศ อากาศธาตุไม่ใช่เรา

เมื่อธาตุ ๖ ไม่ใช่เรา เราไม่ใช่มัน มันไม่มีในเรา เราไม่มีในมัน เมื่อรู้ตามจริงดังนี้เราก็ไม่จำเป็นต้องไปยึดเอาว่า เราเป็นนั่นเป็นนี่ สำคัญตัวว่าดีเลิศกว่าคนนั้นคนนี้ เราดีเก่งอย่างนั้นอย่างนี้ เพราะมันไม่ใช่เรา เพราะความเข้าไปยึดเอาธาตุ ๖ มาเป็นอัตตานุทิฐิไรๆมันไม่ใช่สิ่งยั่งยืนมันเป็นไปเพื่อทุกข์ จะมีก็เพียงแค่บาปและบุญเท่านั้นที่ติดตามเราไปแม้ธาตุ ๖ นี้ดับไปแล้ว เราจึงใช้เพียงธาตุ ๖ ไว้เพื่อทำกิจการงานอันเป็นไปเพื่อความชอบ
ทีนี้เมื่อเรารู้กระทบจากสิ่งภายนอกไม่ว่าจะเป็นคำพูด คำจา คำด่า คไชม คำสรรเสริญ นินทา การกระทำไรๆที่ทำให้ชอบและไม่ชอบใจก็ตาม สิ่งที่ภายนอกกระทำมากระทบสัมผัสนั้นเป็นเรารึ ผมรึที่เป็นเรา(ผมขาดร่วงก็ไม่เห็นเราจะขาดใจตาย) ขนรึที่เป็นเรา(ขนขาดร่วงก็ไม่เห็นเราจะขาดใจตาย) เล็บรึที่เป็นเรา(เล็บหักหรือถูกตัดก็ไม่เห็นเราจะขาดใจตาย) ฟันรึที่เป็นเรา(ฟันหักหรือถูกตัดก็ไม่เห็นเราจะขาดใจตาย) หนังรึที่เป็นเรา(หนังหลุดร่วงนิดหน่อยไม่เห็นเราจะขาดใจตาย) ก็ในเมื่อ อาการทั้ง ๓๒ ไม่ใช่เรา ไม่มีเราในนั้น สิ่งใดที่ชอบใจและไม่ชอบใจที่ผู้อื่นกล่าวและกระทำมากระทบสัมผัสให้รู้ก็ย่อมไม่ใช่เรา อาการทั้ง ๓๒ ก็เพียงธาตุ ๕ ที่เป็นไปในกายนี้ อาศัยใจยึดครองทำให้รู้ แต่มันก็ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา เราไม่เป้นนั่น นั่นไม่เป้นเรา ไม่มีเราในนั้น นั่นไม่มีในเรา แล้วจะไปยึดเอาสิ่งไรๆเอามาให้ทุหข์ว่านี่ๆนั่นๆสิ่งนี้สิ่งนั้นเป็นเราได้เล่า แม้เมื่อหมายยึดเอามันว่าเป็นเราแต่มันก็ไม่อยู่ยืนนานย่อมดับสลายไปในที่สุดหาสุขได้ก็ไม่ยั่งยืน สิ่งที่คอยติดตามเราไปตลอดคือ กุศลจิต กุศลกรรม กุศลธรรมทั้งปวงที่ กาย วาจา ใจ เราได้กระทำ เมื่อรู้อย่างนี้แล้ว เมื่อเห็นก็สักแต่ว่าเห็น ได้ยินก็สักแต่ว่าได้ยิน
เมื่อรูปไม่ใช่เราแล้ว ว่าโดยขันธ์ ๕ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ สิ่งใดสิ่งหนึ่งเหล่านี้หรือที่เป็นเรา เราหรือที่เป็นมัน ก็ไม่ใช่เลย ไม่มีเราในมัน ไม่มีมันในเรา เราไม่ใช่มัน มันไม่ใช่เรา ดังนั้นแล้ว มันจะสุข จะทุกข์ เจตนาจะหวนระลึกความจำได้หมายรู้ในสิ่งไร จะปรุงแต่งตรึกนึกคิดเรื่องราวความรู้สึกไรๆ จะรู้สิ่งไรๆก็มิใช่เรา ไม่ใช่ของเรา ไม่มีตัวเราในนั้น ในนั้นไม่มีตัวเรา ก้สักแต่เพียงรู้สภาวะธรรมอาการของจิตจริงๆที่เกิดขึ้นโดยปราศจากความอนุมานไปเรื่อยๆเท่านั้นพอแต่ไม่ไปยื้อยึดยุ่งเสพย์กับมันเมื่อรู้สัมผัสใดๆเกิดก็ไม่ไปต่อเติมปรุงเสริม ปล่อยมันทิ่งเป็นเพียงสภาวะธรรมเท่านั้นจากการรู้อาการจิรงๆของมัน
http://www.thammaonline.com/15430.msg17989#msg17989

    แล้วอัตตา สังโยชน์ เราจะคลาย ขันธ์ก็จะแยกออกเป็นกองๆ แล้วจะตัดขาดได้ไม่ได้ก็อยู่ที่เราอบรมจิตมาดีพอให้เห็นของจริงมากน้อยแค่ไหนพอจะทำให้มันเบื่อหน่ายได้หรือไม่

---

---